Psikoloji Paradigmalari

● Giriş Psikoloji, insan davranışını ve deneyimini tanımlamaya, açıklamaya, tahmin etmeye ve değiştirmeye çalışır. Bu bağlamda, açıklama ve anlama arasında temel bir ayrım yapılır. Yaklaşım, insan davranışını ve deneyimini açıklamak için fiziksel ve işlevsel stratejiler kullanır. Buna karşılık, anlamaya odaklanan yaklaşımlar vardır. Burada, bireysel eylemleri etkileyen nedenler ve niyetlerin yanı sıra sosyal ve tarihsel arka planlar dikkate alınır. Kasıtlı stratejiler, bireysel davranışı anlamak için uygundur. Fiziksel-fonksiyonel stratejiler, daha çok yasa benzeri temelleri açıklar, örneğin B. genel psikolojide (cf. Dennett 2016). Nomotetik araştırma yaklaşımı bağlamında, denekler arası tasarım olarak adlandırılan tasarımdan ve idiografik araştırma yaklaşımı durumunda, sözde denek içi tasarımdan söz ediyoruz. Denekler arası tasarımda, her deneğe bağımsız değişkenin bir seviyesi atanır. Her denek yalnızca bir deneysel koşula tabi tutulur. ● Dennett, kasıtlı stratejileri bir satranç bilgisayarının tahminiyle karşılaştırır. Bir tahminde bulunmak istiyorsanız, şu soruyu soruyorsunuz: Bir bilgisayarın hiçbir fikri ve arzusu olmadığını bilerek, verilen hedefler, sınırlamalar ve verilen bilgiler göz önüne alındığında, bilgisayarın yapabileceği en makul şey nedir (cf. Dennett 1971)? Paradigma teriminin temelde farklı iki tanımı vardır. Bir yandan, bir araştırma paradigması veya deneyi olarak anlaşılmaktadır. Öte yandan, bilimde kullanılan bir düşünce kalıbı veya genel teori olarak daha yüksek bir düzeyde tanımlanır. Bir dönemin konu alanları ve yöntemleri hakkındaki tüm temel görüşlerin toplamıdır. Diğer bilim adamlarının aksine, Wilhelm Windelband bilimi bilişsel hedeflerine göre sınıflandırmaya çalıştı (bkz. Windelband 1911, s. 145). Windelband, Güney Baden okulunun sözde neo-Kantçılığına atanır. Bu, zamanlarının materyalizmine karşı çıktı ve doğa bilimlerinin aksine beşeri bilimlerde yeni bir yön aradı. 18./19. Kantçılığa bağlı neo-Kantçı okullar yüzyıl. Her iki yeni-Kantçı akımın ortak noktası, «Kopernik dönüşü»nü ve Kant’ın bilimsel aşkıncılığını sürdürmeleridir. Neo-Kantçı okullardan ikisi özel olarak anılmayı hak ediyor. Bunlar W. Windelband, P. Rickert, P. Hensel ve E. Lask ile Güney Baden okulu ve H. Cohen, P. Natorp, N. Hartmann, M. Heidegger, E. Cassirer ve H. ile Marburg okulu – G. Gadamer (bkz. Andrzejewsk 2011, s. 95). Marburg Okulu, kesin bilimin kesin temeli ile ilgilendi (krş. Natorp 1882). Takipçileri metodik bir idealizmi temsil ettiler ve bir şeyin varlığını reddettiler. Onlar için iki bilgi kaynağı vardı: sezgi (madde) ve akıl (biçim). Marburg okulu sadece kavramları ve matematiği kullanmak istedi. ● Burada Baden ve Marburg okulları arasındaki farkı da görüyoruz: Güneybatı Alman okulunun temsilcileri beşeri bilimlerin kavram ve yöntemini geliştirirken, Marburg okulu doğa bilimlerinin a priori epistemolojisine odaklandı” (Kubalica 2015, s. 385). Zorunlu literatür Bununla ilgili daha fazla bilgi edinin: Gundlach: İki psikoloji arasındaki ayrım. «Nomotetik» ve «idiografik» terimleri ilk olarak Wilhelm Windelband tarafından 1894’te Strasbourg’daki Kaiser Wilhelm Üniversitesi’ndeki açılış konuşması vesilesiyle kullanılmıştır (bkz. Windelband 1894). ● 4.1 4.1 Nomotetik araştırma Nomotetik (Yunanca nomos = "hukuk", tez = "koşul"), amacı evrensel olarak uygulanabilir yasaların bilimsel gelişimi olan araştırma yönünü belirtir. Nomotetik araştırma deneysel yöntemlerle ve nicel değerlendirmeyle çalışır (cf. Thomae/Feger 1969). Bu yaklaşım, araştırmaların odak noktası olan bireysel reaksiyon elemanları veya kas kasılmaları gibi "moleküler" davranışlara odaklanır. Birçok bireysel bulgunun toplanması, insanlarda karmaşık süreçler hakkında bilgi sağlar. Bu araştırma dizisinin tanınmış temsilcileri arasında Eysenck, Hull ve Cattell bulunmaktadır. Kişilik psikolojisi alanındaki bu üç seçkin araştırmacı, Hans-Jürgen Eysenck, Raymond Bernhard Cattell ve Clark Hull, bireysel kişiliğin benzersiz bir özellikler kombinasyonundan oluştuğu fikrinden yola çıkıyorlar. Faktör teorisi, kişiliği belirli sayıda boyuta sahip bir alan olarak görür. Faktör analizi, kişiliğin bu boyutlarını ampirik anketlerden veya gözlemsel verilerden çıkarır (cf. Guilford 1965). Hull'un kişiliğe öğrenme-teorik yaklaşımı, kişilik üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olanın genler değil çevre olduğu varsayımına dayanmaktadır. Bir kişinin gösterilen davranışsal gücü V, gücü ve habitat gücünü yönlendiren faktörlerden oluşur, yani ödül veya ceza ve alışkanlığın bir ürünü olarak (bkz. Hull 1952). Nomotetik yaklaşımın en önemli araştırma yöntemleri, standartlaştırılmış laboratuvar deneyi ve önceden yapılandırılmış anketi içerir. Sonuçlarınız, örneğin; B. korelasyon istatistikleri veya faktör analizleri, değerlendirilir ve varsayımsal yapılarda birleştirilir. Wilhelm Kamlah, nomotetik yaklaşımları ampirik evrensel ifadeler olarak tanımlar ve böylece bir kez daha onların yasa benzeri karakterinin altını çizer (krş. Kamlah 1973). Nomotetik teoriler, örneğin teorilerin ve hipotezlerin formüle edilmesi konusunda fenomenlerden soyutlanırlar. Ancak, örneğin deneysel ve deneysel hipotezler ve modellerin deneysel ve deneysel incelemeler için özellikle nomotetik yaklaşım ve doğa bilimleri ile ilişkili olan daha çok çıkarımsal yaklaşımlar kullanılmaktadır. ● Psikolojide nomotetik araştırmanın tipik bir örneği, diferansiyel psikolojinin beş faktörlü modelidir. Sözcüksel yaklaşım, tüm önemli kişilik özelliklerinin ilgili konuşma dilinin sıfatlarında yansıtıldığına dair tortulaşma hipotezine dayanıyordu. Bu yaklaşıma göre, önemli kişilik özellikleri günlük etkileşimde dilde bulunabilir, yani. Yani, karşılık gelen terimlerin anlamı, sıklıklarıyla bağıntılıdır (bkz. Amelang/Bartussek 2001). Kullanılan ampirik yöntem, verilerden beş kişilik faktörünü çıkaran faktör analizidir. Sonuçlar, bahsedilen terimlerin sayısının büyük ölçüde anlamlarına bağlı olduğuna dair tortulaşma hipotezini doğrulamaktadır (cf. Asendorff 2005). ● 4.2 4.2 İdiografik araştırma Bir araştırma konusu hakkında ne bilmek istendiği, araştırma yaklaşımının seçiminde önemlidir. Nomotetik ana akım düşünceye rağmen, kişilik psikolojisinde her zaman bir analiz birimi olarak bireye daha fazla odaklanmayı gerektiren bir azınlık görüşü olmuştur (cf. Krahé 1991, s. 295). Nomotetik araştırmadan eşit bir alternatif olarak idiografik yaklaşıma dönüş, kişilik psikolojisindeki modern etkileşimciliğe kadar izlenebilir. İnsan deneyiminin ve davranışının, kişiliğin bir durumla etkileşiminden tahmin edilebileceğini varsayar (cf. Mead 1973; Roy 2010, s. 4). Bir idiografik metodolojinin geliştirilmesi, toplanan verilerin bireysel kısmını durumsal algının sistematik kovaryansı ve sonuçta ortaya çıkan davranış biçiminde bütünleştirir. Bir insanın davranışları bu perspektiften tutarlıdır. Davranış farklılıkları ve farklı durum algılaması ile sistematik olarak değişir. Bir insan ne kadar çok farklılık algılayabilirse, durumlar arasındaki davranış değişimi o kadar artar. Algılanan durumlar ne kadar benzerse davranış farklılıkları o kadar az beklenir. Bu davranış, ‘Kara Kutu’ içeriğinin, daha doğrusu bireysel algısına geriye dönük olarak kapatılır. Genel olarak modern etkileşimcilik ikili beden ve ruh takımyıldızı olarak görülebilir. İdeografik yaklaşım arkaplanında deneysel bulgular Hermans (1988) ve Lippa ve Donaldson (1990) üzerinde bulunmaktadır. İdiografik araştırmanın merkezi paradigması her zaman bireysel ve eşsiz bir olayın kesin olup olmadığı sorusudur. İdiografik bilimsel araştırma aşağıdaki ilkelere, kurallara ve yöntemlere başvururur: ● Genel olarak, modern etkileşimcilik ikili bir beden-ruh takımyıldızı olarak görülebilir. İdiografik yaklaşımın arka planına karşı ampirik bulgular Hermans (1988) ve Lippa ve Donaldson’da (1990) bulunabilir. İdiyografik araştırmanın merkezi paradigması her zaman bireysel, tekil bir olayın kesin olarak ve hangi olasılıkla meydana gelip gelmediği sorusu olmalıdır. Bu amaçla, idiografik bilim çalışmaları aşağıdaki ilke, kural ve yöntemlerden yararlanır: Çoklu güvenlik ilkesi Test, test değildir. Bu nedenle test sonuçlarının tekrarlanması büyük önem taşımaktadır. Bulgular bağımsız kaynaklar tarafından desteklenmektedir. Bu önemli geçerlilik ilkesi aynı zamanda çoklu doğrulama ilkesi olarak da anılır (bkz. Klauer 1987). Maksimum olasılık ilkesi Tekil bir olayın olasılığı, olası alternatif hipotezlere kıyasla yüksekse, bundan “maksimum olasılık ilkesi” türetilebilir (bkz. Sponsel 1995, s. 337). Maksimum açıklayıcı değer ilkesi İlke, açıklamasına çoğu olguyu entegre edebilen en olası nedeni açıklar. Mantıksal tümdengelim ilkesi Bir olgu, deneysel olarak kanıtlanmış diğer olgulardan mantıksal olarak türetilebiliyorsa, bu olgu yüksek bir kanıtlama değerine sahiptir (cf. Topisch 1965). Kurulanla tutarlı ilke Bir varsayım, aleyhinde hiçbir şey söylenmediği sürece korunur (bkz. Sarlemijn 1971). ● Dolaylı ispat ilkesi Bu, yapılandırmacı olmayan matematik ve mantıktan bir ispat prosedürüdür. Mevcut bir duruma kontrendikasyon oluşur. Doğru cümlelerden bir çelişkinin kanıtı, doğru cümlelerden biri hakkında bir sonuca varır. Ve diğer doğru teorem bu nedenle dolaylı ispat yoluyla doğru olmalıdır (cf. Hilbert/Ackermann 1959). Denetim ve gözlem ilkesi Denetim ilkesi, görünür davranış kalıplarını kontrol etmek için (gizli) gözlemi kullanır (bkz. Schmidt 2010). Üretim ilkesi, model, deney Bu ilkeyle, bir durum ya da deney yaratılarak bir şeyin varlığının ispatı sağlanır. Uyuşturucu bağımlılığı olabilir B. ilaç kesilmesinde bazen sadece yoksunluk belirtileri ile a posteriori gösterilebilir. Genel deneyime dayalı inandırıcılık ilkesi Patron, biraz tuhaf görünen yeni bir stajyerle birlikte gelir. Prensip olarak, bu, RTL dizisi «Undercover Boss» da yer alan şirketinizin bilinmeyen, kılık değiştirmiş bir yöneticisi olabilir. Heyecanlı, normal bir stajyer olması daha olası. Bilimsel empirik cümlelerin ilkesi «Deneyim cümleleri, genel yaşam deneyiminden veya bilimsel bilgiden türetilen, istisnalara izin vermeyen ve kesinliğe yakın bir olasılık içeren kurallardır» (8 Eylül 1999 tarihli Federal Adalet Divanı kararı). Köprübaşı genişletme ilkesi Köprübaşı genişletme ilkesi, bir nehri savunmak için stratejik bir askeri yapı olarak köprübaşının orijinal amacına dayanmaktadır. İdiografik araştırma yaklaşımı çerçevesinde bu metafor, sağlam, güvenli ifadeler için bir temel arandığı anlamına gelir ve bu temelden hareketle en iyi kanıtlanabilecek bir sonraki ifade yeni bir temeli temsil eder. Bu ilke, sistematik olarak adım adım güvenilir ifadeler oluşturmak için adli psikolojiden gelmektedir (bkz. Kury/Obergfell-Fuchs 2012). ● İdiografik araştırma, bireysel davranışları açıklamayı ve anlamayı amaçlar. Genel yasaları elde etmeyi amaçlayan nomotetik araştırmaların hizmet edemediği müdahale bulguları için ideal koşullar sunarlar (cf. Cloninger 2009). İdiografik yaklaşım, insanların motivasyonel süreçleri üzerinde ampirik araştırmalara ve dolayısıyla psikoterapi ve davranış değişikliklerinin etkinliğine ölçülebilir bir erişim sağlar. Bu, deneysel terapi çalışmalarına odaklanan, kanıta dayalı tıbba dayalı, bilimsel standartlara göre psikoterapötik tedaviye giden bir yol olabilir. Bu, psikoterapide kalite güvencesi sorusunu yanıtlamayı mümkün kılacaktır (bkz. Fydrich/Schneider 2007). 4.3 4.3 Nomotetik ve idiografik araştırma Her iki yaklaşımın ortak noktası soyut olmalarıdır. Bireysel verilerden evrensel yasalara nomotetik yaklaşım, bireysel davranıştan bireysel durum algısına idiografik yaklaşım. Bu nedenle, genelleştirme ve bireyselleştirme yöntemlerinden söz edilir (cf. Rickert 1929). Bilim felsefesi, nomotetik ve idiografik kavrayışların her bilimde ilgi çekici olduğunu varsayar. Bu özellikle, düzenlilikler bulmak için bireyler arası ve bireyler arası farklılıklarla niteliksel ve niceliksel olarak çalışan psikoloji için geçerlidir. Windelband, beşeri bilimlerin öncelikle idiyografik yaklaşımları ve doğa bilimlerinin de esas olarak nomotetik yaklaşımları izlediği görüşünü benimsemiştir (cf. Windelband 1904). Psikoloji, beşeri bilimler yaklaşımlarını bilimsel yöntemlerle araştıran melez bir form olarak burada kendine yer buluyor. ● Not Psikoloji için bu, yalnızca psikolojik yasaların arka planına karşı deneysel testler yoluyla veya idiyografik araştırma yaklaşımının ilkeleri aracılığıyla doğru olduğu kanıtlanmış olanı psikolojik bilgi olarak kabul ettiği anlamına gelir (cf. Schreyögg/Geiger 2003) . Özet Bir bilim olarak psikoloji, nomotetik, bilimsel ve idiografik, beşeri bilimler araştırma paradigmasına dayanır. Nomotetik bilimsel yaklaşımda, genel yasalar, bireysel kişilerin bireysel verilerinden tümevarımsal olarak türetilir. İdiografik araştırma paradigması, kovaryanslar yoluyla bireyin deneyimi ve davranışı hakkında bireysel tahminler elde etmek için bireysel gözlemlere dayanan deneysel olarak kanıtlanmış etkileşimcilik teorisini kullanır. Psikoloji, beşeri bilimler içeriğini bilimsel yöntemlerle araştırdığı için her iki araştırma yaklaşımıyla da çalışır.